GGZ

Mentaal Gezondheidsnetwerk

Patiënten met complexe psychische problematiek moeten eerder op de juiste plek zorg krijgen. In het Integraal Zorgakkoord is afgesproken dat huisartsen, GGZ en het sociaal domein daarvoor regionaal gaan samenwerken in Mentale Gezondheidsnetwerken (MGN). Ook in onze regio zijn we begonnen met het starten van een aantal Mentaal Gezondheidsnetwerken. De bedoeling is dat elke gemeente een MGN krijgt.

Waarom een Mentaal Gezondheidsnetwerk

De wachtlijsten in de GGZ zijn de afgelopen jaren zo ver opgelopen dat huisartsen te lang verantwoordelijk blijven voor patiënten die ze hebben doorverwezen. Dit gaat ten koste van de beschikbare tijd voor patiënten met een lichte psychische klachten die wel binnen de huisartsenpraktijk kunnen worden geholpen. Door een betere samenwerking tussen de GGZ, het sociaal domein en de huisartsenzorg verwachten we patiënten sneller op de juiste plek hulp te kunnen bieden. Hierdoor komt er ruimte in de wachtlijsten. 

Dit is ook al gebleken in de praktijk. Bij MGN Stadskanaal zijn de wachtlijsten bij de GGZ-instellingen in de regio binnen een jaar teruggebracht van 350 naar minder dan 100 patiënten.

Meerwaarde voor huisarts

Samenwerking in MGN’s zal de huisarts ontlasten doordat patiënten sneller op de juiste plek hulp krijgen. Door in een vroeg stadium gezamenlijk te verkennen wat er aan de hand is, komen patiënten minder gauw op een verkeerde wachtlijst terecht. In plaats van naar elkaar te wijzen, committeren partijen zich aan het vinden van de beste oplossing voor een patiënt. Het idee is dat door samenwerking in een MGN de verschillende partijen elkaar beter leren kennen en weten wat ze van elkaar kunnen verwachten.

Regionale uitwerking

De werkwijze is in maart 2024 landelijk vastgesteld en wordt in 2025 verder regionaal uitgewerkt door de betrokken partijen. In onze regio zijn er drie MGN in wording. In de gemeenten Stadskanaal, Westerkwartier en Oldambt.

Onderdeel van het MGN

Een belangrijke taak van het MGN is het organiseren van passende ondersteuning voor patiënten met een hulpvraag. Dit gebeurt onder andere door het aanbieden van het verkennend gesprek, het faciliteren van groepsaanbod, het bieden van inzicht in wachttijden en beschikbare ondersteuning, en het coördineren van het Multidisciplinair Overleg (MDO).

  • Verkennend gesprek

    Een verkennend gesprek (VG) is een gesprek tussen de patiënt, een GGZ-professional en iemand uit het sociaal domein. Samen verkennen zij de hulpvraag en zoeken naar passende oplossingen. Het VG is bedoeld voor mensen met psychische klachten én problemen op andere levensgebieden, waarbij ondersteuning vanuit één partij (zoals huisarts, GGZ of sociaal domein) niet voldoende is. Het is géén diagnosegesprek, maar een gezamenlijke zoektocht naar doelen, krachten en mogelijke oplossingen.

    Wat levert het op?
    Een persoonlijk plan dat past bij de situatie van de persoon, met afspraken over passende zorg of ondersteuning. Dit voorkomt onnodige zorg en zorgt dat hulp op het juiste moment en de juiste plek wordt ingezet.

    Goed om te weten:

    • Het gesprek duurt ongeveer een uur.
    • De persoon kan meestal binnen 1 à 2 weken terecht.
    • De huisarts kan verwijzen of het VG zelf organiseren.
    • Er zijn altijd professionals uit GGZ én sociaal domein betrokken.
  • Transfermechanisme

    Bij een transfermechanisme geven aanbieders elkaar inzicht in de aantallen en soorten zorgvragers die op hun afzonderlijke wachtlijsten staan. Ook wordt er gezamenlijk bekeken hoe vraag en aanbod beter bij elkaar gebracht kunnen worden om zo te komen tot het daadwerkelijk transfereren van wachtende personen. Door daarbij samen te werken met de verwijzers (veelal huisartsen), komen personen ook sneller op de juiste plek terecht. Ook geeft deze aanpak direct inzicht in de knelpunten en de beschikbare capaciteit van de betrokken ggz aanbieders, zodat hier adequaat op kan worden ingespeeld.

    Doel
    Door het matchen van vraag en aanbod worden onnodige lange wachttijden voorkomen en personen zo snel als mogelijk naar passende zorg en of ondersteuning op de juiste plek te leiden.

    Goed om te weten:

    • Een persoon beslist zelf of hij van een alternatief aanbod gebruik maakt, of bij de voorkeursaanbieder op de wachtlijst blijft. Zelfregie en perspectief moeten gewaarborgd blijven.
  • Informatievoorziening wachttijden

    De informatie over wachttijden en aanbod is een functie waarmee wachtlijsten en wachttijden voor zorg en ondersteuning in de regio transparant worden gemaakt. Inzicht in de urgentie van de zorgvragen is hier onderdeel van. Na verwijzing ontstaat vaak een plan met passende zorg of ondersteuning. Maar dat is alleen waardevol als duidelijk is waar en wanneer die hulp beschikbaar is. Daarom is het belangrijk om op regionaal niveau inzicht te hebben in:

    • Actuele wachttijden en wachtlijsten,
    • De urgentie van hulpvragen,
    • En het beschikbare aanbod in zorg en sociaal domein.

    Deze informatie helpt om mensen sneller op de juiste plek te krijgen, wachttijden te verkorten en knelpunten in de regio zichtbaar te maken. Het ondersteunt ook andere initiatieven, zoals het transfermechanisme, en draagt bij aan betere samenwerking tussen zorgaanbieders, verwijzers en gemeenten.

    Goed om te weten:

    • Binnen het mentale gezondheidsnetwerk wordt gezorgd voor inzicht in het zorg- en ondersteuningsaanbod in de regio. Tevens wordt inzichtelijk gemaakt welk aanbod ontbreekt. Het ontbrekend aanbod wordt aangevuld.
  • Domeinoverstijgend casusoverleg

    Het domeinoverstijgend casusoverleg (DOCO) / Multidisciplinair Overleg (MDO) is een overleg over individuele personen. Deze worden anoniem besproken. In dit overleg organiseren de regionale samenwerkingspartners (huisartsen, ggz, sociaal domein) de passende zorg en/of ondersteuning voor de persoon die

    • Bij één van de samenwerkingspartners om hulp heeft gevraagd, die deze niet, niet tijdig of niet alleen kan leveren (of)
    • Al zorg of ondersteuning van een samenwerkingspartner ontvangt die niet (meer) passend is.

    Doel
    Complexe problematiek wordt vanuit verschillende invalshoeken bekeken, zodat persoon passende zorg en/of ondersteuning op de juiste plek krijgt. 

    Goed om te weten

    • Het domeinoverstijgend casusoverleg heeft een lerend effect en geeft inzicht in elkaars organisatie en domeinen. Het kan bijdragen aan preventie door inzichten in achter- liggende oorzaken van wachtlijsten.
    • Een MDO is op praktijkniveau en een DOCO is op lokaal/gemeentelijk niveau. 
  • Groepsaanbod

    Veel passende zorg wordt aangeboden in groepsverband. Samen werken aan mentale gezondheid biedt ruimte om ervaringen te delen en van elkaar te leren. Groepen worden begeleid door HBO-professionals uit het sociaal domein, GGZ of huisartsenpraktijk. Afhankelijk van de hulpvraag en voorkeur kan het aanbod variëren van praatgroepen tot gezamenlijke activiteiten. Onderzoek toont aan dat groepsbegeleiding een sterk lerend effect heeft.